نخستوزیر ژاپن امروز به ایران میآید
تعداد بازدید : 3
فکر نان باشیم که شینزو،آبه
نویسنده : راحیل رحمانی
«ژاپن حتی در دوران مصدق که کسی نفت ایران را نمیخرید، از ایران نفت میخرید، اما حالا حتی آنها هم نمیخرند.» این را سفیر ایران در توکیو میگوید. تهران-توکیو در تمام سالهای پس از انقلاب روی یک خط صاف بدون تنش، چالش و صمیمیت خاص گام برداشتهاند، اما حالا تنش ایران و آمریکا، پای چشم بادامیهای همیشه محافظهکار را هم به میانه میدان درگیری باز کرد تا رسانههای دنیا از ایجاد خط مستقیم میانجیگری از توکیو به تهران خبر بدهند.
از همان روزهایی که ترامپ قصد سفر به ژاپن کرد، میشد حدس زد این آسیاگردی او بیربط به موضوع ایران نیست. رسانهها نوشتند که آقای رئیس جمهور قصد دارد از ژاپن به عنوان میانجی برای کاهش تنش میان تهران-واشنگتن استفاده کند.
در برخی رسانهها نیز این طور عنوان شد که «شینزو آبه» منتظر دیدار با ترامپ و گرفتن مجوز سفر به ایران از سوی اوست تا اولین مقام ژاپنی در این سطح باشد که ظرف 40 سال اخیر به ایران میآید و اگر این گمانهزنی درست باشد، باید گفت پس از دیدار ترامپ-آبه، مجوز صادر شد و تاریخ دقیق سفر آقای نخستوزیر به ایران نیز کمی بعد مشخص و اعلام شد.
طی روزهای گذشته درباره واسطهها و میانجیها زیاد حرف و سخن به میان آمده است. از عراق، عمان و کویت گرفته تا ژاپن. اما در میان این همه نام «ژاپن» قطعاً جایگاه ویژهتری دارد و از تأثیر عمیقتر میانجیگری چشمبادامیها سخن گفته میشود تا در هفته پرترافیک دیپلماسی تهران، امروزچشمها به میهمان ویژه «توکیو» دوخته شود؛ سفری حساس که در حساسترین مقطع ممکن صورت میگیرد.
البته در این سفر به تبادلات اقتصادی تجاری حداقل در حوزههای غیرنفتی هم توجه ویژه خواهدشد. بخش اعظمی از صادرات غیرنفتی ایران به ژاپن شامل خشکبار، فرش و... بوده و در مقابل در بخش واردات لوازم الکترونیکی از ژاپن، فعال بودهایم. بیش از ۸۰ درصد انرژی فسیلی ژاپن از منطقه خلیج فارس تأمین میشود. ژاپنیها از سالها قبل در مورد صدور گاز ایران به این کشور، بهرهبرداری از معادن گاز جزیره قشم و معادن مس خراسان، احداث مجتمع پتروشیمی و... همکاریهای بسیاری را با ایران در موضوعات اقتصادی داشتهاند و حتی در سالهای ۱۳۵5-۱۳54 تقریباً ۴۳ درصد کل سرمایههای خارجی در ایران متعلق به ژاپن بود که بخش عمده آن در طرحهای پتروشیمی، تولید پلاستیک، دارو، وسایل الکترونیکی و استخراج معادن به کار گرفته شده بود.
از دیرباز ژاپن یکی از خریداران عمده نفت ایران بوده است به طوری که طی سالهای دهه۷۰ تا حدود ۹۰ درصد از نفت خود را از ایران تأمین کرده است. حتی در زمان تحریمها نیز از مشتریهای اصلی بازار ایران بوده گرچه روابط دو کشور تحت تأثیر تحریمهای آمریکا نیز قرار داشته است. پس منطقی به نظر میرسد که ژاپن در خصوص تحولات و تنشهای موجود در این منطقه حساس بوده و عکسالعمل نشان بدهد. طبیعتاً ژاپن برای صیانت از منافع خود از مجموعه ظرفیتهای
قابل فعالسازی برای حل و فصل تنشها و مشکلات و برقراری ثبات لازم در منطقه استفاده خواهد کرد و این یعنی وساطت ژاپن به نفع خودشان هم هست.
به هرحال این سفر میتواند نقطه عطفی در تاریخ روابط دو کشور نیز محسوب میشود. آقای «آبه» امروز به تهران میآید تا شاید از پس «مأموریت دشوار» برآید. توقعات از او بسیار بالا رفته است. آن قدر در روزهای گذشته از این سفر سخن گفته شده که به نظر میرسد خیلیها انتظار دارند «آبه» نقش منجی را ایفا کند!
گفته میشود نخست وزیر ژاپن قرار است علاوه بر رئیس جمهور با رهبر انقلاب نیز دیدار کند. ملاقات او با رهبر معظم انقلاب بسیار حائز اهمیت است. شاید حامل پیامهایی از سوی واشنگتن باشد هرچند رسانههای ژاپنی تاکید کردهاند حامل هیچ پیامی نیست.
درنهایت مشخص نیست که شینزوآبه چه رهآورد و توشهای را در سفر به تهران با خود میآورد، اما این سفر میتواند از نظر مراودات دو جانبه برای ایران حائز اهمیت باشد. هیچ کس انتظار معجزه از آبه ندارد، اما توقعات نسبت به این سفر و دستاورد آن بالاست. این را از لابهلای تحلیلها و گمانهزنیها میشود فهمید. مگر اینکه بخواهیم نگاه دیگری به این سفر داشته باشیم مثل نگاه همان کاربری که نوشته بود: «فکر نان باشیم که شینزو، آبه!»